a- Mở bài
Một người có có ích cho xã hội là người không chỉ giỏi mà còn cần có đạo đức, nhân cách tốt đẹp có như vậy mới được mọi người xung quanh yêu mến, kính trọng. Dân tộc ta là một dân tộc rất đề cao những giá trị văn hóa cổ truyền và phẩm chất đạo đức của con người. Người xưa cũng coi trọng vấn đề này nên đã răn dạy con cháu cần tu dưỡng, rèn luyện bản thân thông qua các câu tục ngữ, tiêu biểu đó là câu: “Cây ngay không sợ chết đứng”.
b- Thân bài
Để thấy được tính đúng đắn và cần thiết của câu tục ngữ này thì trước tiên chúng ta phải lý giải xem câu tục ngữ có ý nghĩa như thế nào và qua đó đem lại cho chúng ta bài học gì? “Cây ngay” là cây đứng thẳng, hiên ngang giữa trời đất, “chết đứng” tức là cây đó mất đi sự sống khi vẫn còn đứng nguyên tại vị trí đã sống và phát triển. Tuy nhiên câu tục ngữ này không chỉ nói về sự sống chết của cây cối mà trong đó là hình ảnh ẩn dụ về con người chúng ta. “Cây ngay” chính là nói đến lối sống trung thực, ngay thẳng, không làm việc gì trái với đạo đức. Còn “chết đứng” là cái chết oan khuất. Qua đó cho thấy rằng nếu chúng ta sống ngay thẳng không làm điều gì khuất tất thì chẳng việc gì phải sợ sự vu oan, giá họa, gièm pha của người đời.
Như chúng ta đã biết, ngay từ khi chúng ta còn nhỏ chúng ta đã được ông bà cha mẹ dạy dỗ là cần phải trung thực. Mỗi khi làm việc gì sai thì cần phải biết nhận lỗi và hối lỗi để sửa chữa sai lầm của mình. Rồi khi chúng ta lớn hơn được học tập ở trường học chúng ta cũng được răn dạy “Tiên học lễ, hậu học văn”, rồi những đức tính tốt cần có của con người trong các bài giảng của thầy cô, trong môn đạo đức và giáo dục công dân. Qua đó có thể thấy vị trí, vai trò của phẩm chất đạo đức, nhân cách đối với con người là rất quan trọng và được ưu tiên rèn luyện. Mỗi khi ai đó làm điều gì đó sai trái, khuất tất thì họ thường hay chột dạ, băn khoăn, lo sợ và hay biểu hiện thành những hành vi, cử chỉ khi đối diện với những người khác. Những người sống giả tạo, gian dối thì dù có che giấu kỹ đến mấy cũng sẽ có ngày bị phơi bày trước mọi người. Họ sẽ là người lo lắng, sợ hãi trước những lời bóng gió, rèm pha của người đời. Trái lại khi chúng ta sống đẹp, ngay thẳng chúng ta sẽ không hổ thẹn với lương tâm, sẽ không lo được, lo mất mà thoải mái, thanh thản tự tin trong cuộc sống. “Cây ngay” _sống ngay thẳng là lý tưởng sống cao đẹp mà mọi người cần noi theo. Trong thực tế cuộc sống có không ít tấm gương trung thực, có lòng tự trọng cao. Những người như vậy chẳng bao giờ run sợ trước những nghi ngờ, hay sự vu oan giá họa của người khác dành cho mình. Họ sẽ là người bình tĩnh tự tin, không cãi lại mà là dùng hành động để chứng minh sự trong sạch của mình. Những người cãi lại, phủ nhận, hoặc sốt sắng thanh minh trước sự nghi ngờ của người khác thì thường là những người có tật giật mình, làm những điều khuất tất.
Chúng ta đã và đang là học sinh đang ngồi trên ghế nhà trường thì đức tính trung thực, tự trọng là điều cần thiết để rèn thành thói quen, thành nhân cách cho bản thân chúng ta. Những đức tính ấy có thể rèn giũa từ những hành động nhỏ như: biết tự nhận lỗi khi mắc khuyết điểm, mạnh dạn chỉ ra lỗi sai của bạn, trung thực trong thi cử… Chính từ những việc làm đó sẽ là cơ sở, bước đệm cho hình thành nhân cách, phẩm chất đạo đức của chúng ta.
c- Kết bài
Câu tục ngữ là bài học không chỉ của riêng ai hay của riêng một thời đại nào cả. Muốn cuộc sống tốt đẹp, xã hội văn minh thì đó là bài học trên là điều cần thiết. Sống ngay thẳng, trung thực sẽ tạo cho chúng ta sự vui vẻ, thanh thản trong cuộc sống và được mọi người xung quanh yêu mến, kính trọng.